SPURNINGAR OG SVÖR
Hverjir standa að rannsókninni?
Íslensk erfðagreining og læknarnir Bárður Sigurgeirsson, Björn Guðbjörnsson, Jón Hjaltalín Ólafsson, Ragna Hlín Þorleifsdóttir og Þorvarður J. Löve standa að rannsókninni, sem hlotið hefur leyfi Vísindasiðanefndar.
Hverjir bera ábyrgð á rannsókninni?
Ábyrgðarlæknir rannsóknarinnar, sem er ábyrgur fyrir persónuauðkenndum gögnum og samskiptum við þátttakendur:
Bárður Sigurgeirsson, Húðlæknastöðinni, Dalvegi / Smáratorgi 1, 201 Kópavogi.
Ábyrgðarmaður vísindalegrar framkvæmdar rannsóknarinnar og lífsýnasafns Íslenskrar erfðagreiningar:
Kári Stefánsson, læknir, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar ehf, Sturlugögu 8, 101 Reykjavík.
Hvert er markmið rannsóknarinnar?
Markmið rannsóknarinnar er að finna erfðabreytileika sem hafa áhrif á áhættu á psoriasis og skyldum sjúkdómum og skilgreina þau gen og þá líffræðilegu ferla sem eiga í hlut og samspil þeirra við umhverfisþætti.
Markmiðið með að fá svör við spurningalistum er að kanna lífsgæði og hagi íslenskra psoriasissjúklinga og þau vandamál sem fylgja því að hafa psoriasis. Í rannsókninni verða upplýsingar um heilsufar, líðan og lífsgæði bornar saman við fyrirliggjandi upplýsingar um erfðabreytileika, fyrir þann hluta sjúklinga það á við um, til að skilja betur áhættuþætti og orsakir psoriasis og psoriasisgigtar.
Hvert er vísindalegt gildi rannsóknarinnar?
Gildi rannsóknarinnar snýr fyrst og fremst að aukinni þekkingu á erfðaþáttum sem tengjast psoriasis og psoriasisliðagigt. Svör þín geta veitt mikilsverðar upplýsingar um tengsl erfðabreytileika við tilurð psoriasis. Slík þekking getur leitt til nýrra leiða til að fyrirbyggja og meðhöndla sjúkdóma og þegar fram í sækir verða upplýsingar af þessu tagi forsenda aðgerða til að geta bætt lífsgæði psoriasissjúklinga.
Hvað er psoriasis?
Psoriasis er langvinnur húðbólgusjúkdómur sem hrjáir 2-4% vesturlandabúa sem einkennist af offjölgun hyrnisfruma (e. keratinocytes). Sumir hafa einnig psoriasis liðagigt. Vitað er að tíðnin meðal ættingja psoriasissjúklinga er verulega aukin borið saman við aðra. Þótt orsakir psoriasis séu ekki þekkar benda rannsóknir á erfða- og umhverfisþáttum til að flókið samspil húðarinnar og frumna ónæmiskerfisins gegni lykilhlutverki í meingerð sjúkdómsins.
Hverjir geta tekið þátt?
Allir 18 ára og eldri með psoriasis eða psoriasis liðagigt og nánir ættingjar geta tekið þátt í rannsókninni.
Hvað þurfa þátttakendur að gera?
Þátttaka tekur um 20-35 mínútur og felur í sér að:
- Undirrita samþykkisyfirlýsingu með rafrænum skilríkjum
- Svara spurningalista sem felur í sér spurningar um heilsufarssögu, lífshætti og einkenni sem geta tengst psoriasis og psoriasisgigt. Spurningalistarannsókin er unnin í samstarfi við SPOEX, samtök psoriasis- og exemsjúklinga (psoriasis.is).
- Svara síðar spurningalista um almennt heilsufar og sjúkdóma ef þeir kjósa svo.
Hvaða matstæki eru notuð?
Spurningalisti um heilsufarssögu, lífshætti og einkenni sem geta tengst psoriasis og psoriasisgigt, saminn og prófaður af rannsakendum.
Eigið mat sjúklings á útbreiðslu og alvarleika psoriasissjúkdómsins með Psoriasis PO-PASI scoring.
Patient-oriented psoriasis area and severity index tool (Psoriasis PO-PASI scoring) frá DermNet NZ (https://dermnetnz.org/cme/psoriasis-po-pasi-scoring/) er þýtt og notað hér með leyfi höfunda.
Hver er ávinningur af því að taka þátt?
Ekki er um beinan ávinning að ræða fyrir þátttakendur, annan en að þeir fá niðurstöður úr mati á útbreiðslu og alvarleika sjúkdómsins.
Vonast er til að niðurstöður úr rannsókninni geti leitt til þróunar fyrirbyggjandi meðferðar auk nýrra greiningar- og meðferðarúrræða við Psoriasis og tengdum röskunum eða einkennum.
Í hverju felst samþykki mitt?
Með því að undirrita rafræna samþykkisyfirlýsingu fyrir þátttöku í Rannsókn á erfðum psoriasis, sem Vísindasiðanefnd hefur veitt leyfi fyrir, samþykkja þátttkendur eftirfarandi:
- Með því að svara spurningalista rannsóknarinnar er samþykkt að nota megi gögnin í ofangreindri rannsókn með fyrirliggjandi arfgerðarupplýsingum og öðrum upplýsingum sem frá þátttakandnum stafa í samræmi við leyfi Vísindasiðanefndar.
- Þátttakandinn heimilar einnig að honum/henni séu sendar frekari upplýsingar um rannsóknina og boðið að koma í Þjónustumiðstöð rannsóknaverkefna, þar sem hann/hún getur varlið um að undirrita eða ekki upplýst samþykki og ákveðið að gefa þá lífsýni til erfðarannsókna, ef þess er þörf.
Liður 1 á við um þá sem hafa þegar tekið þátt í rannsóknum Íslenskrar erfðagreiningar, gefið lífsýni til arfgerðargreiningar og veitt aðgang að upplýsingum í samræmi við leyfi Vísindasiðanefndar. Þeir heimila að niðurstöður og svör við spurningalistunum verði samkeyrð við fyrirliggjandi upplýsingar um þá, bæði upplýsingar um arfgerðir og heilsufar.
Liður 2 á við um þá sem hafa EKKI tekið þátt í rannsóknum Íslenskrar erfðagreiningar áður og því hvorki gefið lífsýni til rannsókna né undirritað víðtækt upplýst samþykki fyrir þátttöku í öðrum rannsóknum Íslenskrar erfðagreiningar. Þeir heimila einungis að niðurstöður sem tengjast þessari rannsókn séu nýttar. Þessir þátttakendur heimila hins vegar að þeim sé boðið að koma í Þjónustumiðstöð rannsóknaverkefna til að gefa lífsýni til arfgerðargreiningar. Ef þeir kjósa að þiggja það mun þeim verða boðið að gefa lífsýni og undirrita annað upplýst samþykki.
Meðferð persónuupplýsinga
Fyllsta trúnaðar verður gætt, en rannsóknaraðilar eru bundnir trúnaði og þagnarskyldu varðandi upplýsingar sem þú veitir. Fylgt verður lögum nr. 90/2018 um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga og skilmálum Persónuverndar, svo og persónuverndarstefnu Íslenskrar erfðagreiningar, sem er á heimasíðu félagsins: https://www.decode.is/personuverndarstefna/
Engin persónuauðkenni verða sett á upplýsingar sem sendst eru Íslenskri erfðagreiningu heldur verða kennitölur dulkóðaðar í gerviauðkenni. Dulkóðunarlykillinn er í varðveittur af Persónuvernd. Rannsóknin hefur hlotið leyf Vísindasiðanefndar.
Get ég hætt þátttöku í rannsókninni?
Getir þú ekki sætt þig við eitthvað í þessum upplýsingum eða annað varðandi þátttöku þína í rannsókninni, er þér heimilt að hafna eða hætta þátttöku í henni skilyrðislaus, hvenær sem er.
Ákveðir þú að hætta verður öllum lífsýnum og upplýsingum sem frá þér hefur verið safnað vegna rannsóknarinnar eytt og rannsakendum gert ókleift að rekja dulkóða til þín. Afleiddum niðurstöðum, mæliniðurstöðum og öðrum rannsóknargögnum verður ekki eytt, þar sem til vinnslu þeirra verður varið miklum tíma og mannafla. Eyðing þeirra gæti kippt grundvellinum undan rannsókninni og þátttöku annarra þar sem ómögulegt gæti orðið að túlka niðurstöður sem tengjast öðrum þátttakendum eða jafnvel öllum þátttakendahópnum og ekki væri hægt að staðfesta fengnar niðurstöður.
Ákvörðun um að hætta í rannsókninni eða í Íslensku lífsýnasafni, safni heilbrigðisupplýsinga Íslenskrar erfðagreiningar, skal tilkynna á sérstöku eyðublaði sem fæst hjá Þjónustumiðstöð rannsóknaverkefna, Turninum, Kópavogi, sími 520-2800.
Frekari upplýsingar
Þú getur aflað þér frekari upplýsinga um rannsóknina hjá Þjónustumiðstöð rannsókna-verkefna, sími 520-2800, www.rannsokn.is, eða hjá ofangreindum ábyrgðarlækni.
Upplýsingar um þátttöku í vísindarannsóknum almennt má finna á vefsíðu Vísindasiðanefndar (http://www.vsn.is).